Je bruist, je hebt altijd alles onder controle. Maar dan…van de één op de andere dag; een burn-out! En jij dacht dat jou dit niet zou overkomen.

Het ‘gaspedaal’ van ons lichaam wordt vandaag de dag steeds verder ingetrapt. Grenzen worden regelmatig overschreden. Als dit lange tijd aanhoudt en ook nog eens gecombineerd wordt met emotionele gebeurtenissen, dan ligt een burn-out op de loer.

Ondanks dit worden stress-klachten toch nog niet altijd serieus genomen. Een gebroken been kun je immers zien, maar een burn-out nauwelijks of niet.

In dit artikel lees je het verschil tussen overspannenheid en een burn-out en wat de beste behandeling daarvoor is.

Burn-out is what happens when you ignore the whispering of the Soul

Burn-out of overspannen: wat is het verschil?

Uit cijfers van TNO-onderzoek in 2018 blijkt dat bijna 1 op de 6 werknemers kampt met burn-out klachten door te hoge werkdruk. Flink wat mensen hebben er dus mee te maken. Maar als je een burn-out zelf nog nooit hebt gehad, is het moeilijk in te denken wat er nou precies gebeurd.

Daarom ben ik in de literatuur gedoken en geef ik je in dit artikel de feiten.

Zowel een burn-out als overspannenheid zijn stress-gerelateerde aandoeningen waarbij verschillende klachten optreden zoals:

• vermoeidheid
• prikkelbaarheid
• emotionele labiliteit

Zowel stressoren uit de omgeving als persoonlijke eigenschappen spelen een rol bij het ontstaan van overspannenheid en burn-out.

Burn-out klachten lijken erg op klachten die horen bij overspannen zijn. Het is een vorm van overspannenheid maar niet hetzelfde. Naar mijn idee begint een burn-out met overspannenheid en wanneer er niet geluisterd wordt naar deze klachten kan het overgaan in een burn-out.

Er is sprake van overspannenheid als voldaan is aan alle vier onderstaande criteria (1):

A. Ten minste drie van de volgende klachten zijn aanwezig:

• Moeheid
• Gestoorde of onrustige slaap
• Prikkelbaarheid
• Niet tegen drukte/herrie kunnen
• Emotionele labiliteit
• Piekeren
• Zich gejaagd voelen
• Concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid

B. Gevoelens van controleverlies en/of machteloosheid treden op; de persoon kan het niet meer aan en heeft het gevoel de grip te verliezen.

C. Er bestaan fikse beperkingen in het beroepsmatig en/of sociaal functioneren. Hier merk je dat de persoon zich steeds meer en meer terugtrekt uit sociale gebeurtenissen.

D. De distress (negatieve stress); dit ontstaat wanneer je draaglast groter wordt dan je draagkracht. Er worden dan eisen aan jou gesteld (door jezelf en/of door je omgeving) die groter zijn dan je aankunt.

Wat is dan een burn-out?

De definitie van Verschuren et al., 2011 (1) vind ik het best omschreven. Zij zeggen dat er sprake is van burn-out als voldaan is aan alle drie onderstaande criteria:

1. Er is sprake van overspannenheid.
2. De klachten zijn meer dan 6 maanden geleden begonnen.
3. Gevoelens van moeheid en uitputting staan sterk op de voorgrond.

Naar mijn visie dient daar ook nog een vierde bij te staan. Een burn-out gaat namelijk gepaard met een break-down. Daarmee bedoel ik, dat van de één op de andere dag ineens de ‘stoppen’ als het ware door slaan. ALLES is dan teveel en huilen en het gevoel van ingestort zijn is dan nog het enige wat over is.

De risicofactoren

Er bestaan zogenaamde risicofactoren als het gaat om het krijgen van een burn-out. Dit is waarom de ene persoon er wel last van heeft en de andere niet. In de literatuur heb ik zowel werk gerelateerde als persoon gerelateerde risicofactoren voor een burn-out (2) gevonden. Hieronder vind je de meest voorkomende.

De werk gerelateerde risicofactoren zijn (2, 3);

• Hoge werkeisen
• Tekort aan autonomie
• Tekort aan sociale steun en controle
• Hoog aantal werkuren
• Tijdelijk contract

De persoon gerelateerde risicofactoren zijn (2, 3);

• Hoge verwachtingen
• Perfectionisme
• Onzekerheid
• Vermijdend gedrag bij een conflict
• Rolconflict

De beschermende factoren

Gelukkig heb ik in de literatuur ook zogenaamde beschermende factoren gevonden. Dit zijn zaken die bijdragen of zorgen voor preventie;

• Voldoening hebben van je werk
• Positief ingesteld zijn
• Vrije tijd nemen
• Flexibel zijn
• Conflicten aanpakken
• Sociale steun vergroten

Merk jij nou dat de risicofactoren je wel erg bekend voorkomen en heb je enige tijd blootgestaan aan een hoop stress? Dan kunnen deze zaken je beschermen.

Het is dan ook belangrijk om hier extra aandacht aan te schenken. Dit doe ik ook in mijn lichaamsgerichte therapie behandelingen die (voor een deel) vergoed worden door de zorgverzekering.

Lichamelijke klachten

Uiteraard heb ik ook onderzoek gedaan naar de lichamelijke klachten bij een burn-out. In meer dan 50% van de gevallen kwamen deze klachten voor als klacht bij een burn-out volgens mijn onderzoek;

• Nekpijn
• Schouderklachten
• Extreme hoofdpijn

Volgens de literatuur zijn ook klachten zoals hartkloppingen, benauwdheid op de borst, een slaapstoornis en maaglast de meest voorkomende fysieke klachten.

Holistische kijk op de burn-out

Je hebt stress en stress. De ene vorm van stress is de levensreddende stress, de sympathicus, oftewel het gaspedaal van je lichaam. Deze vorm zorgt voor de vecht, vlucht of de bevries reactie. Adrenaline wordt in je lichaam gepompt en spieren in beweging gezet, oftewel je lichaam komt in de actie- stand.

De parasympathicus, oftewel het rempedaal, is de tegenhanger hiervan. Dit rempedaal zorgt voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Bij een gezonde dag zorg je voor een balans tussen het gas- en rempedaal. Inspanning en stress worden afgewisseld met ontspanning en rust.

De balans tussen rust (yin) en actie (yang) is bij een burn-out meer en meer verstoord geraakt. Wanneer dat yin aspect uitgeput raakt, of wanneer er gevoelens van onveiligheid of verlies van basis ervaren worden, dan heeft dat een weerslag op alle gebieden in ons leven. Volgens de vijf elementen van de Chinese geneeswijze heeft dit de meeste invloed op het element Vuur en Water.

Het Waterelement (5) beheert je reserves en omvat je kern, je diepste wezen. De energiesystemen Nieren en Blaas worden erdoor aangestuurd. Het staat voor vertrouwen en moed, maar bij een disbalans staat het voor angst, innerlijke onrust, niet goed weten ‘wie ben ik, wat wil ik, wat is goed voor mij’, doelloos zijn en weinig wilskracht.

Het Vuurelement (5) is als de pomp in ons systeem. De energiesystemen Hart en Dunne darm worden er door aangestuurd. Wilskracht, openheid, kwetsbaarheid en verbinding maken zijn kernkwaliteiten van vuur. Het kan ook wel gezien worden als de yang van water. Maar bij een disbalans is er verminderd enthousiasme, weinig zelfvertrouwen, moeilijk je gevoel onder woorden kunnen brengen, haasten en onder tijdsdruk leven.

Lees hier meer tips om het vuur element weer in balans te krijgen.

Een burn-out is dus, volgens de holistische kijk, een direct of indirect gevolg van uitputting, overbelasting, langdurige gevoelens van angst en onveiligheid. Oftewel, een verstoorde balans tussen yin en yang.

Wat is nou de beste burn-out behandeling?

Naar mijn idee is een burn-out alleen door een mentale behandeling, bijvoorbeeld door een coach of psycholoog, lastiger te behandelen. Dat kan ook één van de redenen zijn waarom mensen die alleen zo’n soort behandeling volgen weer terugvallen na verloop van tijd.

In mijn onderzoek kwam sterk naar voren dat er een behandeling nodig is waarbij er zowel wordt gekeken naar fysiek, mentaal, emotioneel als zingeving;

• Mensen dienen weer mentaal fit te worden door (coaching) gesprekken. Dit kan bij via een coach, psycholoog of praktijkondersteuner zijn. Of bij een massage therapeut die dit in de behandeling verwerkt. Een massagetherapeut heeft namelijk geleerd holistisch te werken, vanuit het meerdimensionale belasting-belastbaarheidsmodel.
• Emotioneel weer in balans te komen door rust en meditatie oefeningen.
• De lichamelijke stressklachten dienen aangepakt te worden door lichaamswerk; door een massage of lichaamsgerichte therapie.

Vind je dit soort artikelen waardevol? Like dan mijn Facebook pagina en blijf op de hoogte van nieuwe artikelen.

Een afspraak maken kan via mijn online reserveringssysteem.

Twijfel je nog? Lees dan hier de ervaringen van 3 van mijn cliënten die bij mij een behandelingstraject hebben gevolgd.

[su_note note_color=”#f9f9f9″]
[su_accordion]
[su_spoiler title=”Referenties” open=”no” style=”default” icon=”arrow-circle-1″ anchor=”” class=””]

1. Verschuren CM, Terluin B, Loo MAJM, Vendrig AA, Bastiaanssen MHH, Vriezen JA. Eén lijn in de eerste lijn bij overspanning en burnout. Multidisciplinaire richtlijn overspanning en burnout voor eerstelijns professionals. Amsterdam, Utrecht: LVE, NHG, NVAB; 2011.
2. Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP. Job burnout. ANNUAL REVIEW OF PSYCHOLOGY. 2001;52:397-422.
3. Thomas NK. Resident burnout. JAMA. 2004;292(23):2880-9.
4. Bourdeaud’hui R, Vanderhaeghe S. Knipperlicht voor burn-out. Online 2014.
5. Jeanine hofs, Blijvend meer energie volgens de vijf elementen. 2012, 978 90 77408 9577

[/su_spoiler][/su_accordion]
[/su_note]